Faalangst

1. Faalangst

"Ongeveer 30% van de verder studerende jongeren (= hoger onderwijs) zou vandaag de dag faalangst hebben," vertelde men mij tijdens mijn aggregaat lerarenopleiding. In het tijdschrift Klasse geven het meest recente onderzoek aan dat 10% van de kinderen in het middelbaar te kampen hebben met faalangst. Vooral meisjes voelen dit aan (meer dan 25%) als een prangend probleem.

Om je nog een andere kijk op de zaak te geven, surf je naar van de site van de Vlaamse Vereniging van Studenten. Zoek daar naar de werktekst over 2006-2007 over doorstroming. De tekst gaat over 'drop-out' bij doorstroming naar het hogere onderwijs.

Deze cijfers lijken mij voldoende sterk om even in te gaan op 'faalangst'. "Je kan het maar beter herkennen," zeg ik dan.


2. Wat is faalangst?

Faalangst: een angst om te falen. (wat had je gedacht)

Op zich is elk mens bang om te falen. Dat is helemaal niet erg. Het is juist een motiverende factor. Er is dan ook sprake van faalangst als mensen irrationeel bang zijn om te falen. De angst 'blokkeert' in plaats van 'motiveert'.




Dit blokkeren kan op verschillende manieren tot uiting komen bij het studeren. Je gedrag vertoont op dat ogenblik één van de volgende drie kenmerken:

1. · Altijd te laat beginnen: En dan bedoel ik ook 'altijd'. Een examen van 10 pagina's wordt nog dezelfde ochtend doorgenomen. Bij 100 pagina's begin je de avond ervoor. En bij 1000 pagina's begin je 2 dagen op voorhand. In werkelijkheid presteer je minder dan je eigenlijk aankunt. Je doet jezelf te kort.
2. · Te moeilijke opdrachten voor ogen houden: Op zich zijn dit telkens mooie opdrachten. Ze hebben spijtig genoeg te weinig te maken met de realiteit zoals gevraagd op het examen. Zo kan je voor een examen van 10 pagina's een hoop leerstof extra opzoeken als achtergrondinformatie (ook goed voor later als ik afgestudeerd ben). Alleen voor een multiple-choice examen heeft dit weinig zin. Ondanks het feit dat je 'over'presteert, blijft de schrik aanwezig dat je de leerstof niet beheerst.
3. · Te detaillistisch werken: Ik begin pas aan pagina 2 als ik pagina 1 volledig ken. Daarmee bedoel ik: "VOLLEDIG". Bij pagina 20 slaat paniek toe en gaat het licht uit. "Hoe zat het ook al weer met pagina 1?" zeg je. Je weet het niet meer. Dus begin je opnieuw. Je durft geen risico nemen met je examenleerstof. 'Alles' dien je te kennen. Ook al wil dat zeggen dat je de materie niet af krijgt en naar het examen dient te gaan met slechts 2/3 leerstof te hebben doorgenomen. Van een risico gesproken!

Ja, je herkent het gedrag bij vrienden en andere studiegenoten. Nee, je herkent het gedrag in eerste instantie niet bij jezelf. Erger nog, als iemand je wil helpen, wijs je deze persoon af. "Ik kan dit zelf wel," zeg je en je bent boos. Dit is logisch.


3. En de oplossing voor faalangst, meneer. Weet jij die?

Zelfkennis is al een hele stap. Nogthans verkrijg je dit pas door een paar maal stevig tegen een muur aan te knallen. Doe een paar examens en je weet het wel. Je zegt: "ik kom niet toe aan studeren, ik geraak nooit door deze cursus, misschien kan ik dat nog studeren en dit nog en ...".


Langzaam maar zeker sijpelt bij je binnen dat deze zinnen steeds opnieuw door je hoofd spoken. Langzaam maar zeker besef je dat je niet meer toe komt aan studeren. Je begint als het ware te zinken naar de bodem van een diepe en donkere put. Help! Vanaf nu is elke studeeropdracht binnen je studierichting als een nachtwandeling door een donkere en hol klinkende tunnel in het trollenbos.

Dit dieptepunt is eigenlijk je redding. Het is een geschenk dat je jezelf doet. Jij geeft aan dat je studeergedrag dient te veranderen. Zolang je dit studeergedrag niet aanpast, blijf je in deze tunnel zitten. "Als je altijd hetzelfde doet, zal je altijd hetzelfde resultaat verkrijgen". Meer dan ooit geldt deze regel. Straffer nog, hoe groter de kloof tussen je eigenlijke gedrag en het studeergedrag dat leidt tot succes, hoe groter de bijsturing om toch te slagen in deze studie.

Nu je dit weet, kan je de situatie langzaam maar zeker oplossen. De oefeningen die hierbij helpen zijn ook zeer nuttig als je geen faalangst hebt. Ze geven je een extra boost bij het studeren. Dus, doe gerust zonder faalangst mee. Het is verreikend.

4. Maar eerst, hoe ontstaat faalangst?

Het is niet slecht om een inzicht te verkrijgen in je eigen denken en voelen bij het studeren. Dit denken en voelen, zeker als het leidt tot faalangst, zullen je telkens dezelfde richting uitsturen. Daarom geef ik hier aan de hand van een metafoor een kort inzicht in het ontstaan van faalangst. Daarna kan je aan de slag met oefeningen om faalangst (of emoties, gedachten en gedrag die je studieritme ondermijnen) bij te sturen.


Vorige week: Uit alles wat ik in het verleden geleerd heb, weet ik dat het rood, luid en stilstaat. Deze overtuiging heb ik omdat ik vanaf mijn geboorte opgegroeid ben in deze wereld en dit is het resultaat.


Gisteren: Ik kreeg een vraag op mijn examen. Ik heb deze naar best vermogen beantwoord. Dit antwoord heb ik geformuleerd vanuit al mijn weten op dat ogenblik. Dit weten heb ik doordat al die jaren geleefd heb en dit het resultaat van mijn denken en voelen is.

Vandaag: Ik ben gebuisd. Het antwoord op de vraag was blauw, stil en beweging. Nu zit ik (zelf) hier te denken: Had ik maar geantwoord? (ideale zelf) Nee, ik heb spijtig genoeg geantwoord. ( gedramatiseerde zelf).

Door te zeggen: "had ik maar", creëer je een ideaal beeld van jezelf. Dit beeld is in staat om alle examenvragen te beantwoorden. Logisch want het beeld is 'ideaal'.
Nogthans heb je geantwoord naar best vermogen. Waarom dan nog een 'ideaal' beeld van jezelf creëren? Met de beste bedoelingen van de wereld kan je nooit voldoen aan dit 'ideale' beeld.

Door op te kijken naar dit 'ideale' beeld, ga je jezelf slechter voelen. Je creëert een gedramatiseerd beeld van jezelf. Hier kan je wel aan voldoen. Dit doe je dan ook heel consequent.

Als je deze situatie vaak genoeg herhaalt, verval je automatisch in 'faalangst'. Dit geldt voor studeren. Dit geldt ook voor andere situatie in je leven. Bijvoorbeeld een presentatie geven, een vergadering leiden, je sport uitoefenen, gaan dansen, enz. ...

5. Faalangst!

Dus, doorbreek deze gewoonte en verlies je faalangst.
Heb je nog technieken nodig om je faalangst te doorbreken, mail mij dan gerust:

info@neebisjaar.be



see je,



AatjeManon